Spel op de groepen

Spel is een belangrijk onderdeel binnen de antroposofische pedagogiek, van waaruit wij werken.
In de leeftijdsfase van 0 en 4 bied spel kinderen de mogelijkheid zich optimaal te ontwikkelen.
Op de Kroost en ’t Kleine Volkje hebben we de laatste tijd ook weer veel aandacht besteed aan spel
en welke rol dat heeft binnen onze opvang. Ons realiserend dat hier nog weinig over op papier stond
hebben we een nieuw beleidsstuk geschreven over spel. Naar aanleiding hiervan willen we jullie als
ouders meenemen in het onderwerp en de verschillende vormen van spel die op de groepen
aangeboden wordt.

Vrij spel

Vrij spel is het spel dat het kind zelf initieert. Tijdens het vrije spel wordt de creativiteit en de fantasie
van het kind geprikkeld. Tijdens het spelen ontmoet het kind de wereld. Dat wat buiten het kind gebeurt
krijgt in het spel een plaats, dat wat er innerlijk bij het kind groeit wordt geoefend en geuit.
Vrij spel is vrij van regels over hoe het spel eruit moet zien. Wel zijn er regels binnen de groep. Zoals
rennen doen we buiten, klimmen doen we op het klimrek en niet op de tafel, of, we doen geen
andere kinderen pijn.
Tijdens het vrije spel, kan er in het hele lokaal gespeeld worden met al het speelgoed en
spelmateriaal dat aanwezig is. Vrij spel bestaat in vele vormen:
* Het begint met de nog ongerichte grijphandjes van een baby. Alles wat het om zich heen
vindt wordt gepakt, in de mond gestopt en weer los gelaten.
* Als een kind gaat kruipen gaat het zelfstandig op onderzoek uit. Van schoenveters tot
prullenmand, het jonge kind is nieuwsgierig naar alles wat het tegen komt. In eerste instantie
wordt vooral het materiaal onderzocht.
* Maar steeds duidelijker wordt ook dat het kind de opvoeders om zich heen gaat nabootsen,
in gebaren, gezichtsuitdrukkingen, geluiden en intonaties.
* Later gaat het in spel ook handelingen van opvoeders nabootsen, zorgen voor een pop, eten
maken in het keukentje, of telefoneren met een blok.
* En nog weer later komt er ook fantasiespel waarbij het kind een “script” bedenkt dat wordt
uitgespeeld.
Tijdens de momenten van vrij spel is de houding van opvoeders van invloed op het spel van de
kinderen. Als opvoeder ben je aanwezig in het moment. Je bent benaderbaar, voorspelbaar en
naboots-baar voor de kinderen.
Zelf “nuttig” bezig zijn straalt voor de kinderen een soort saamhorigheid uit. Samen, zelf bezig zijn.
Het uitvoeren van huishoudelijke klusjes zoals de was opvouwen is bijvoorbeeld een fijne activiteit
voor tijdens vrij spel. Of een eigen hobby zoals breien, waarbij je handen bezig zijn maar je wel
genoeg aandacht over houd om ook aanwezig te zijn voor het kind.

Risicovol spel

Risicovolspel is onderdeel van vrij spel. Bij De Kroost en ’t Kleine Volkje word zowel buiten als binnen de ruimte en materialen aangeboden voor risicovol spel.
Risicovol spel is het spel dat het kind nodig heeft om de eigen grenzen van wat het kan te ervaren. Bij risicovol spel staan we kinderen toe om spannende, uitdagende en avontuurlijke activiteiten te ondernemen, waarbij een risico bestaat op een (kleine) verwonding. Kinderen testen en verleggen hun grenzen door nieuwe activiteiten uit te proberen en hun angsten te overwinnen. Het zelf proberen levert waardevolle, positieve ervaringen op. De opwinding, spanning en trots die kinderen ervaren tijdens het ontdekken en opzoeken van hun grenzen, maakt dat kinderen risicovol spel vaak al uit zichzelf opzoeken.
Risicovol spel is goed voor de motorische vaardigheden, balans, coördinatie en lichaamsbewustzijn. Door
risico’s te nemen, leren kinderen risico’s beter in te schatten en daardoor gevaar te voorkomen.
Kinderen krijgen meer zelfvertrouwen en worden onafhankelijker. Wat weer belangrijk kan zijn voor hun
doorzettingsvermogen als kinderen voor een uitdaging staan.
Het vraagt aan opvoeders om aanwezigheid en een houding van vertrouwen en terughouding naar
de kinderen.

Tafelspel en nabootsspel

Naast deze vormen van vrij spel bieden we natuurlijk nog van alles aan binnen de dag. Zoals liedjes, tekenen, knutselen, boekjes lezen, wat allemaal gezien kan worden als vormen van spel. Een vorm die we op de peutergroepen aanbieden en nog wat extra willen uitlichten omdat misschien niet alle ouders hiermee bekend zijn is het tafelspel en daarbij horend het nabootsspel. Het tafelspel is een vast onderdeel van onze pedagogiek. Dit is een verhaal dat een pedagogisch medewerker uitspeelt met poppetjes. Dit maakt het verhaal zichtbaar en draagt op deze manier veel bij aan de taalontwikkeling van kinderen. Een verhaal wordt iedere twee/drie weken gewisseld en sluit aan bij het seizoen of het jaarfeest van dat moment. Naast de materialen waarmee de pedagogisch medewerker het spel uitspeelt is er op de groep ook een versie aanwezig waarmee de kinderen zelf kunnen spelen, het nabootsspel. Doordat de kinderen
ook een versie hebben waarmee zij mogen spelen kunnen zij het verhaal en de taal daaruit zich nog
meer eigen maken. Ook geeft dat ons een mooie manier om te zien hoe een kind het verhaal beleeft.